باسمه تعالی
مقدمه:
اتحادیه رادیو وتلویزیونهای اسلامی، به منظور ایجاد بلوک رسانه ای اسلامی قوی و منسجم، بر اساس آموزههای اسلام ناب محمدی(ص)، با هدف مقابله با تبلیغات نادرست و مغرضانه دشمنان اسلام و اطلاع رسانی صحیح و همه جانبه، با همت و ابتکار تعدادی از شبکههای رادیویی و تلویزیونی و مؤسسات رسانهای، در خرداد سال 1386 پایه گذاری شد.
در حال حاضر، این اتحادیه با بیش از 210 عضو از 35 کشور جهان از 5 قاره به بزرگترین اتحادیه رسانهای از نظر تعداد اعضا، پوشش جغرافیایی، تنوع مذهبی، سیاسی و زبانی و نیز عضویت رادیوها، تلویزیونها، مؤسسات تولید و خدمات رسانهای و خبرگزاریها تبدیل شده است که هدف عمده آن به کارگیری رسانه به منظور دفاع از مقدسات و مصالح امت اسلامی و حمایت از حقوق جوامع و کشورهای اسلامی و خواست های عادلانه آن ها، و تبادل تولیدات و تجربیات در میان اعضاست.
اهداف اتحادیه:
- همکاری و هماهنگی رادیوها، تلویزیون ها و مؤسسات رسانهای اسلامی در زمینههای حرفهای، فنی، خبری، امور مربوط به برنامه ها، نیروی انسانی، مبادله تولیدات و تجربیات و آموزش و در همه ابعاد فرهنگی، دینی و سیاسی، براساس پایبندی کامل به منافع امت اسلامی و بیان مسایل مظلومان و مستضعفان و مقابله با انواع تبعیض، الحاد، تندروی، استعمار و تهاجم فرهنگی
- به کارگیری رسانه برای دفاع از مقدسات امت و آشنا سازی جهان با حقانیت آیین اسلام محمدی(ص) و حمایت از حقوق جوامع و کشورهای اسلامی و پشتیبانی از مسایل عادلانه آنها و تقریب مذاهب و برادری و رشد هویت اسلامی
- ایجاد نقش در تحقق نظام جهانی عادلانه ارتباطات که ضامن وجودی همة فرهنگها و پیشرفت آنها باشد و فرصت های بیان و گفتگو و ابراز نظر را با آزادی تمام فراهم آورد و از جدیدترین روشهای فناوری استفاده و آنها را در کشورهای اسلامی بومیسازی کند.
فرازهایی از منشور اخلاقی اتحادیه:
- صيانت از شرافت، ارزشها و اخلاق حرفه اي همچون جديت، اصولي و حرفهاي بودن، استقلال، شجاعت، حقايق نگاري، امانت داري، انصاف
- احترام به اديان آسماني و پيروان آنها، گفتگو و نقد سازندة تمدنها و فرهنگهاي ديگر و تاکيد بر تنوع و غناي جامعة بشري به عنوان يک ارزش انساني، بدور از همة انواع تبعيض نژادي، قومی، فرهنگي و مانند آن
- رعايت عواطف انساني افراد و گروههاي خاص، قربانيان جنگ، جنايت، ستمگري، حوادث و تبعيض نژادي، خانوادة آنها و مخاطبان رسانه ها و توجه به ذائقة عمومي و خودداري از پخش تصاوير خشونت، انگيزشهاي غير اخلاقي، اباحیگري، سخنان تند و زننده يا اغوا و تحريک، و نیز حمايت کودک و خانواده از خطرها، احترام به حريم خصوصي افراد و خودداري از افشاي اسرار يا تهديد به آن
- توانمند سازي شخصيت فرد مسلمان از راه تحکيم ارزش ها و مباني ايماني و اخلاقي، آگاهي بخشي و آشنا سازي او با معارف اجتماعي، فرهنگي، سياسي، اقتصادي، زيست محيطي و روانشناختي، تبیین آزادي هاي اساسي و حقوق و تکاليف او در قبال خانواده، جامعه، ميهن، امت و مقدسات
- تعهد نسبت به آزادي رسانه ها و حمايت از مؤسسات رسانهاي و همکاراني که در معرض فشارها و حملات قرار مي گيرند و همکاري با سنديکاها و اتحاديههاي مطبوعاتي و رسانهاي داخلي، منطقهاي و جهاني براي دفاع از آنان
ارکان اتحادیه:
- مجمع عمومی: بالاترین نهاد تصمیم گیری در اتحادیه است.
- شورای عالی: متشکل از 13 عضو منتخب مجمع عمومی و متولی برنامه ریزی ونظارت بر همه فعالیت های اتحادیه است.
- دبیرخانه: مقر آن در تهران و مسئولیت آن بر عهده دبیرکل است.
- کمیته های دائمی:
- کمیته معارف دینی با هدف بررسی گفتمان دینی شبکه های اسلامی و تولید برنامه های دینی
- کمیته سیاسی وخبر با هدف بررسی چالش ها و مسایل سیاسی پیش روی جهان اسلام و همکاریهای خبری
- کمیته آموزش با هدف برنامهریزی برای نیازمندیهای آموزشی و اعضای اتحادیه
-کمیته تولید با هدف بررسی راهکارهای تولید و تأمین برنامه های متناسب
- کمیته رادیو با هدف بررسی تعامل رادیو های عضو
- کمیته فنی و خدمات رسانه ای برای بررسی نیازمندی های فنی اعضای اتحادیه
5- مراکز و مؤسسات وابسته:
UCMT)-) در بیروت، برای آموزش نیروی انسانی اعضای اتحادیه
- مؤسسه هدایت رسانه با مأموریت تولید و تأمین برنامه های مورد نیاز و ارائه خدمات فنی و مهندسی به اعضا
- صندوق تعاون تولید با هدف همکاری در رفع نیازمندی مالی اعضا در تولید برنامه
سازوکار تصمیم گیری در اتحادیه:
مجمع عمومی اتحادیه بالاترین مرجع تصمیم گیری است که سالانه برگزار میشود. شورای عالی اتحادیه نیز سالانه حداقل چهار جلسه برگزار می کند و سیاست گذاری و نظارت بر فعالیتهای دبیرخانه، کمیتهها و مراکز وابسته را برعهده دارد. سیاستگذاری وبرنامهریزی در دبیرخانه نیز توسط دو شورای دبیرخانه و مشورتی انجام میشود.
اجلاس های اتحادیه
مجمع عمومی: اجلاس های مجمع عمومی اتحادیه با هدف تبادل آراء و نظرات تأثیر گذار رسانهای، طرح چالشها و آخرین تحولات جهان اسلام و راهکارهای مقابله با تهدیدات رسانهای و بررسیهای ساختاری و تشکیلاتی به صورت سالانه برگزار میگردد.
اولین مجمع عمومی در خرداد 1386 و ششمین دوره آن در مهر 1391 برگزار شد. هریک از مجامع به مهمترین مسئله رسانه ای روز با یک شعار معین می پردازد. شعار چهارمین مجمع عمومی " همه با هم برای اعتلای کلمه حق" بود. پنجمین مجمع عمومی با شعار "رسانه های اسلامی، صدای عدالت و بیداری" و مجمع عمومی ششم با شعار "رسانه های مقاومت، بیداری اسلامی تا پیروزی" برگزار شد.
شورای عالی تاآبان 1391، 21 جلسه در تهران، بیروت، مشهد ونجف برگزار کرده است. بر اساس ماده 13 اساسنامه، شورای عالی نهاد منتخب مجمع عمومی است که تهیه گزارش و نظارت بر فعالیتهای دبیرخانه، کمیته ها و مراکز را بر عهده دارد و مرکب از دبیرکل اتحادیه و دو نائب او و ده نماینده از شبکههای تلویزیونی، رادیویی و مؤسسات عضو می باشد.
نشستهای کمیتهها: کمیته های اتحادیه، اگرچه در مجامع اول و دوم جلساتی برگزار کردند اما عملاً پس از تصویب آیین نامه داخلی و نیز انتخاب اعضای شورای مرکزی کمیتهها در مجمع عمومی پنجم جلسات خود را آغاز کردند. به رغم آن که جلسات کمیته ها باید به صورت فصلی برگزار شود اما هریک از کمیته ها در سال اخیر سه یا چهار نشست داشته اند.
نشست های منطقه ای
تا کنون دو نشست منطقهای در عراق (مرداد90 و تیر 91) ویک نشست منطقهای رسانهای مقاومت در لبنان (مرداد 90) تشکیل شده است.
همایشهای تخصصی و کارگاه آموزشی
- همایشهای تخصصی در حوزه معارف دینی:
- " گفتمان دینی و شیوههای تبلیغ دین در رسانه های جدید" - مهر 1388
- " دین، رسانه و کودک"- اردیبهشت 1390
- همایشهای تخصصی در حوزه سیاسی و خبر:
- "رسانه ها و مقدسات و مصالح امت اسلامی" - مرداد 1389
- " بیداری اسلامی اخیر و نقش رسانهها در آن" - فروردین 1390
در همایش های تخصصی یاد شده، دو سند"رسانه ها و مقدسات و مصالح امت اسلامی" و " دین، رسانه و کودک" و بیانیه ای درباره بیداری اسلامی منتشر شده است.
- کارگاه آموزشی فنی:
در آبان 1388 یک کارگاه آموزشی با مشارکت مدیران فنی شبکه های عضو برگزار شد.
مراکز وابسته
مؤسسه هدایت رسانه: موسسه هدایت رسانه به منظور پشتیبانی و همکاری با شبکه ها و موسسات عضو از سال 1387 فعالیت خود را در زمینه های فنی و مهندسی و در زمینه ماهواره ای، تأمین و تولید برنامه، تهیه و عرضه تجهیزات فنی شامل آپلینگ، اس ان جی، فرستنده های رادیویی و تلویزیونی(پرقدرت و کم قدرت)، تجهیزات استودیویی، تولیدی، تکثیر، پخش و تجهیزات تبدیل سیستمهای پخش آنالوگ به دیجیتال تلویزیونی و رادیویی در منطقه آغاز کرد.
مرکز آموزش رسانه ای:
مرکز آموزش رسانه ای اتحادیه در سال 1388 در بیروت تأسیس شد. این مرکز جدیدترین و حرفهای ترین برنامه های آموزشی را در سطوح مقدماتی، متوسطه و تخصصی به علاقهمندان ارائه کرده و مجهز به مدرن ترین تجهیزات و امکانات آموزشی از جمله سالن تجهیزات آموزشی و مولتی مدیا و لابراتور تلویزیونی و رادیویی و استودیو ضبط صدا مجهز به سیستم digidesign است.
این مرکز از سال 1388 در طی 4 سال، 253 دوره و کارگاه آموزشی با شرکت حدود 2500 نفر برگزار کرده است.
صندوق تعاون تولید:
در نخستین مجمع عمومی، تصمیم به ایجاد صندوق تعاون به منظور تولید مشترک گرفت و اساسنامة آن در مجمع سوم تصویب شد. سرمایة اولیة صندوق یک میلیون دلار است. این صندوق با هدف تامین مالی پروژه های تولیدی و کمک به اعضا و تولیدکنندگان برای اجرای پروژه های خود ایجاد شده است.
سایر پروژه ها و فعالیتهای اتحادیه:
پورتال خبری با هدف اطلاع رسانی آخرین اخبار و گزارشها و به منظور ضرورت دستیابی به اخبار جهان از طریق منابع خبری ناوابسته به استکبار جهانی به آدرس(irtvunews.com) تشکیل شد. پورتال خبری در سه زبان عربی، فارسی و انگلیسی طراحی شد و پس از تکمیل بخش های فنی و محتوایی از اسفندماه سال 1390 فعالیت خود در حوزه خبر را آغاز نمود.
تاکید بر استفاده از اخبار تصویری و سرعت و دقت در نقل خبر از اهدافی است که دستیابی به آنها میتواند زمینه ساز ایجاد خبرگزاری بین المللی تصویری شود که از برنامههای اتحادیه در آینده به شمار میرود.
بازار فیلم اسلامی به منظور ایجاد سازوکاری برای خرید و فروش و مبادله تولیدات پاک اسلامی و معرفی توانمندی اعضا و تولید کنندگان مسلمان، تشکیل گردید.
در اولین دوره (1388)با مشارکت 50 شبکه و مؤسسه رسانه ای از 11 کشور، بیش از 500 اثر جدید عرضه شد. دومین دوره(1389) شاهد رشد 40 درصدی در غرفه ها بود و 72 نهاد رسانه ای از 17 کشور در آن شرکت داشتند و 600 اثر جدید ارائه شد.سومین دوره (1390) از رشد 30 درصدی در تعداد شرکت کنندگان برخوردار بود و حدود 650 اثرجدید در آن ارائه شد. در چهارمین دوره (1391) نیز با رشد 15 درصدی، 93 نهاد مؤسسه و شبکه از 15 کشور غرفه داشتند.
جشنواره اتحاد ویژه تولیدات اعضای اتحادیه و با هدف ایجاد رقابت سالم میان اعضا و ارتقای سطح کیفی و کمی تولیدات آنها پایهگذاری شده است. اولین دوره (1388) با مشارکت بیش از 600 اثر از 48 شبکه رادیویی و تلویزیونی و تقدیر از 40 اثر برگزیده، دومین دوره (1389) با مشارکت 390 اثر از 25 شبکه و تقدیر از 29 اثر، سومین دوره (1390) با مشارکت 352 اثر تلویزیونی از 46 شبکه و 7 مؤسسه تلویزیونی،216 اثر رادیویی از 43 شبکه رادیویی برگزار شد. درچهارمین دوره (1391) نیز در حوزه آثار تلویزیونی 60 شبکه و مؤسسه با 401 برنامه و درحوزه آثار رادیویی 39 شبکه رادیویی با 299 برنامه شرکت داشتند و از 31 اثر تقدیر شد. انتخاب برترین پایگاههای اینترنتی شبکه ها نیز از بخش های ثابت جشنواره در همة دورهها بوده است و در این دوره از 4 اثر برگزیده تقدیر شد.
نمایشگاه تجهیزات و فناوری رسانه برای معرفی توانمندی های فنی و مهندسی و فناوریهای جدید به اعضا شکل گرفت. نخستین و دومین نمایشگاه در مهر 89، مهر 90 و سومین نمایشگاه نیز با مشارکت 12 شرکت تولیدات فناوری رسانه از ج.ا.ایران در مهر 91 برگزار شده است.
پروژه دین، رسانه و کودک با سه هدف اساسی پژوهش، سیاستگذاری و اطلاع رسانی با حمایت و هدایت اتحادیه رادیو و تلویزیونهای اسلامی راه اندازی شد و نشست هایی با عناوین ذیل برگزار نموده است:
- معنا و امکان آموزش و تربیت از طریق رسانه- خرداد91
- اصول برنامه سازی آموزشی و تربیتی- خرداد 91
- مطالعات میان رشتهای در حوزه رسانه، آموزش ودین- خرداد 91
- نشست مقدماتی اصحاب مطبوعات، کودکان و نوجوانان – خرداد91
- دونشست علمی دین، رسانه و کودک با تأکید بر آموزشهای شهروندی – تیر 91
اتاق فکررسانه:
در زمینه رویدادهای مختلف در منطقه، نشستهای هماهنگی با شبکه های تلویزیونی مهم و اثرگذار برای هماهنگی در پوشش خبری و تحلیل رویدادها برگزار می شود.
در اتاق فکر رسانه با بررسی آخرین خبرهای جهان و منطقه برخی ملاحظات رسانه ای برای بهره برداری شبکه های عضو اتحادیه به منظور موج آفرینی و برخورد فعال با مسایل منطقه و جهان، رویارویی با حملات رسانهای استکبار جهانی و دفاع از مقدسات و مصالح امت اسلامی استخراج میگردد.
در اتاق فکر رسانه کارگروههایی از کارشناسان زبده در زمینه تحولات جهان غرب، خاورمیانه و بیداری اسلامی و سایر زمینهها به طور ادواری یا بنا به ضرورتهای خبری تشکیل و آخرین تحولات مهم منطقه و جهان اسلام و رویدادهای احتمالی آینده مورد تجزیه و تحلیل و پیش بینی قرار می گیرد.
بیانیهها و دستورالعملها
تاکنون دهها بیانیه و دستور العمل در مناسبتهای مهم تاریخی، حوادث و رویدادهای جاری و مسایل گوناگون، با انتشار عمومی یا ارسال برای اعضا، صادر شده است.
خدمات رسانهای اتحادیه:
در حوزه خدمات رسانهای فراهم کردن امکانات برای شبکههای عضو در رویدادهای مهم مثل بحران سوریه، انتخابات مصر، روز قدس، اجلاس جنبش عدم تعهد در تهران و انجام مطالعاتی در حوزه ماهواره و روشهای جایگزین پخش در صورت مواجهه با مشکل پارازیت یا قطع پخش شبکهها از سوی اتحادیه صورت گرفته است.پیگیری مستمر تحولات، پخش زنده، شکست بایکوت خبری علیه قیام مردم بحرین، حضور فعال در انتخابات مردمی بویژه در تونس و مصر، ناکام گذاشتن توطئههای رسانهای علیه جبهه مقاومت در منطقه پاسخ به جنگ رسانهای دشمن و دفاع از مقدسات و مصالح امت اسلامی و نیز مواضع ایران اسلامی از مهمترین اقدامات اتحادیه رادیو وتلویزیونهای اسلامی بوده است.
كتب و نشريات:
- الصحوة الاسلامیة و الإعلام (مجموعة مقالات و محاضرات)، 2011 اتحاد الإذاعات و التلفزیونات الإسلامیة، طهران: اتحاد الإذاعات و التلفزیونات الإسلامیة.
- الإعلام الإسلامي، سبل التعاون و التکامل (مجموعة محاضرات الجمعیة العامة الرابعة للاتحاد)، 2011، طهران: اتحاد الإذاعات و التلفزیونات الإسلامیة.
- العالم الإسلامي، الفرص و التحدیات (مجموعة محاضرات الجمعیة العامة الثالثة للاتحاد)، 2011، طهران: اتحاد الإذاعات و التلفزیونات الإسلامیة.
- باهنر، ناصر، 2011، الدین و الإعلام و الطفل، عند الإمامین الخمیني و الخامنئي (بثلاث لغات)، طهران: اتحاد الإذاعات و التلفزیونات الإسلامیة.
- دین و رسانههای نوین، 1389، تهران: اتحادیه رادیو و تلویزیونهای اسلامی.
- باهنر، ناصر، 1389، دین، رسانه و کودک از دیدگاه امام(ره) و مقام معظم رهبری، تهران: اتحادیه رادیو و تلویزیونهای اسلامی.
- باهنر، ناصر، 1390، مأخذشناسی حوزه مطالعات دین، رسانه و کودک، تهران: اتحادیه رادیو و تلویزیونهای اسلامی.
- باهنر، ناصر، 1390، دین، رسانه و کودک، تهران: اتحادیه رادیو و تلویزیونهای اسلامی.
- نصراللهی، محمد صادق، 1389، اصول برنامهسازی کودک در گفتگو با کارشناسان حوزه دین، رسانه و کودک، تهران: اتحادیه رادیو و تلویزیونهای اسلامی.
پژوهشها:
اتحادیه رادیو و تلویزیونهای اسلامی به مطالعات و آینده پژوهی توجهی ویژه دارد. طرحهای پژوهشی، تهیه گزارشهای تحقیقی مختلف، اتاق فکر رسانه و کارگروههای مسایل خاورمیانه و بیداری اسلامی و نیز دیپلماسی رسانهای ما و غرب، کارگروه علمی اجلاسها که کار تهیه پیش نویس اسناد، گزارشها و مصوبات، انتشار مجموعه مقالات و صدور اسناد راهبردی را بر عهده دارد و انجام مطالعات آینده پژوهی از اقدامات اتحادیه در عرصه پژوهش بوده است. برخی از عناوین پژوهشها به شرح ذیل است:
- مطالعات مقدماتی تأسیس خبرگزاری بین المللی تصویری اطلس (حدوداً 20 عنوان)
- راههای مقابله حقوقی با بنگاه خبری بی بی سی و عملکردش در انتخابات سال 1388
- دین و رسانههای نوین
- مجموعه مطالعات و نشستهای علمی پروژه "دین رسانه و کودک"
- مجموعه گزارشهای پروژه دیپلماسی رسانهای ما و غرب
- مجموعه گزارشهای مطالعات مربوط به مسایل اتحادیه (مانند دیدگاه حقوقی درباره عضویت خبرگزاریها در اتحادیه، بررسی و نقد فعالیت های مختلف اتحادیه و...)
- مجموعه طرحهای تحقیقاتی در مسایل گوناگون مربوط به امت اسلامی و جهان اسلام (مانند برخی مطالعات مربوط به بیداری اسلامی)
- گزارشی درباره اتحادیه های رسانه ای در جهان
- تقویم مناسبتهای مشترک اسلامی
- یکسان سازی اصطلاحات سیاسی در رسانههای اسلامی
پژوهشهای در دست اقدام:
- سپهر رسانهای جهان در 2025 و جایگاه رسانههای اسلامی در آن
- مطالعات اقتصادی سازی فعالیت های موسسات و شبکه های عضو
- به کارگیری فضای مجازی در زمینه اخبار و پخش مستقیم
- مطالعه اندیشه های امام (ره) و رهبری درباره فرهنگ و هنر
- آماده سازی فرهنگ سه زبانه انگلیسی/عربی/فارسی در حوزه رسانه ها و علوم ارتباطات
- مطالعاتی در فقه ارتباطات
- مطالعاتی در زمینه «ارتباطات و حقوق بشر»
برنامههای آینده:
ایجاد بانکهای اطلاعات، جذب اعضای ناظر و افتخاری، راهاندازی جایزه بین المللی اتحادیه، تقویت ارتباط با اتحادیههای بینالمللی و افزایش حضور اتحادیه و شبکهها و مؤسسات عضو در فضای رسانهای و سیاسی جهان از اقدامات آینده این اتحادیه است.
سایت اتحادیه:
پایگاه مجازی اتحادیه رادیو وتلویزیونهای اسلامی به آدرس http://www.irtvu.co فعالیت خود را به منظور اطلاع رسانی و تحقق هرچه بهتر اهداف اتحادیه به سه زبان عربی، انگلیسی و فارسی آغاز کرد.
این پایگاه بستری برای نشر اخبار مربوط به بخشهای مختلف اتحادیه و ارکان و اعضای آن، اطلاع رسانی به موقع سیاستها، موضع گیریها و اطلاعیههای اتحادیه در مناسبت های مختلف است.
علاوه بر این پایگاه، پورتال خبری، سایت های جشنواره اتحاد و پروژه" دین، رسانه و کودک" و نیز سایتهای مراکز وابسته (مؤسسه هدایت و مرکز بینالمللی آموزش رسانهای) از جمله فعالیتهای اتحادیه در عرصه فضای مجازی است.
سخن پایانی:
امروزه نمیتوان نقش رسانههای اسلامی را در عرصة اطلاع رسانی انکار نمود، نقشی که با ایجاد سازوکار هماهنگی و همکاری در چارچوب اتحادیه رادیو وتلویزیونهای اسلامی اثرگذاری بیشتری یافته و باعث شده است که جهان به سمت توزیع عادلانهتری در زمینه پیام و خبر حرکت کند. برهم خوردن انحصار خبری استکبار جهانی با حضور رسانه های اسلامی و مستقل میتواند تحولات تاریخی جهان را به سود جبهه حق و عدل رقم بزند که تلاش برای تحقق این مهم بر عهده همه فعالان عرصه رسانه است.
بازگشت به صفحه اصلی